خوش‌بینی محتاطانه در باره آینده: ۷ نکته در مورد کتاب جدید اوباما

دیوید اولوسوگا، تاریخ‌دان در مصاحبه‌ای ویژه با باراک اوباما درباره ریاست‌جمهوری، و کتاب خاطرات جدیدش که تحت عنوان “سرزمین موعود” منتشر شده است صحبت کرد.

سرزمین موعود نخستین جلد خاطرات ریاست‌جمهوری اوباما است که به سال‌های پیش از شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری و چهار سال نخست حضورش در کاخ سفید می‌پردازد.

. در ادامه نگاهی می‌کنیم به موضوعات مهمی که در این مصاحبه مطرح شد.

ایده‌ای که به اوباما انگیزه می‌دهد این است که “اگر ما مصر و امیدوار باشیم، می‌توانیم وضع را بهتر کنیم. شاید خودمان نتیجه آن را نبینیم، اما آیندگان قطعا خواهند دید.”

او توضیح می‌دهد که عنوان کتاب اشاره به موسی است که بنی‌اسرائیل را از مصر خارج کرد. بعد از ۴۰ سال سرگردانی در صحرا، موسی در دیدرس سرزمین موعود درگذشت، ولی به آن نرسید.

۲. او می‌گوید که نژاد، گسل اصلی در تاریخ آمریکا است

اوباما کارهای نهایی کتابش را تابستان امسال به پایان رساند، وقتی که اعتراضاتی فراگیر در جریان بود و درخواست عدالت و برابری نژادی بار دیگر مطرح شد.

“مساله نژاد مانند تاری نه تنها سراسر این کتاب، بلکه دوره ریاست‌جمهوری من را نیز، به یکدیگر وصل کرد.”

حسی که تماشای وقایع تابستان – کشته شدن جورج فلوید و واکنش به آن – در اوباما ایجاد کرد “ترکیبی بود از یاس و خوش‌بینی: یاس از این بابت که نقش مزمن و طولانی نژاد و تبعیض در دستگاه عدالت قضایی ما چنین بی‌پرده ادامه دارد؛ امید فراوان به خاطر سیلی از علاقه و فعالیت‌های اعتراضی که از همه تجربیات گذشته ما فراگیرتر بود و البته صلح‌آمیز، اندیشناک، سازمان‌دهی‌شده و چندنژادی.”

۳. او عقیده دارد آمریکا خانه‌ای چند پاره است

“الان فاصله بین ما خیلی زیاد شده است و قطعا از سال ۲۰۰۷ که تصمیم گرفتم در انتخابات شرکت کنم و از سال ۲۰۰۸ که پیروز شدم بیشتر است.”

او در عین حال می‌گوید که فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی، مانند افزایش نابرابری و اختلاف میان جوامع شهری و روستایی آمریکا، و واکنش به جهانی‌شدن هم در این شکاف نقش دارند. به نظر او این مشکل در سراسر دنیا دیده می‌شود: “مردم احساس می‌کنند که نردبان پیشرفت اقتصادی دارد از زیر پایشان در می‌رود و به همین خاطر واکنش نشان می‌دهند و می‌توان آن‌ها را ترغیب کرد که این وضع تقصیر این گروه یا آن گروه است.”

او می‌گوید آقای ترامپ به منظور کمک به سیاست‌هایش در آتش این اختلافات دمیده است.

اوباما می‌گوید “تئوری‌های توطئه و چیزی که بعضی‌ها ‘زوال حقیقت ‘ نامیده‌اند نقش بزرگی در افزایش شکاف‌ها ایفا کرده‌اند” و نسبت به خطرات بی اعتنایی به حقیقت هشدار می‌دهد.

“همه‌گیری فعلی مثال خیلی خوبی برای بی‌اهمیتی حقایق به اعتقادات شماست.” او اضافه می‌کند که نادیده گرفتن حقایق تغییرات اقلیمی شاید پیامدهای “آهسته” ولی “حتی مخرب‌تری” داشته باشد.

اوباما می‌گوید “معکوس کردن این رویه بیش از یک دولت زمان خواهد برد.” در کنار استانداردها و قوانین نظارتی، مقابله با اطلاعات غلط به وادار کردن مردم به گوش کردن به حرف یکدیگر و تفکر انتقادی نیاز دارد.

به گفته او “ما حداقل باید بر سر حقایق مشترک به تفاهم برسیم و سپس بر سر بخورد درست با آن‌ حقایق با یکدیگر گفت‌وگو کنیم.”

بعضی‌ها می‌گویند که ریاست‌جمهوری اوباما روابط نژادی در آمریکا را بدتر کرد، اما او مخالف است و می‌گوید “من هرگز اعتقاد نداشتم که انتخاب من به معنی گذار آمریکا به مرحله بی‌اهمیتی نژاد است.” در عوض، انتخابش حاکی از “تغییر گرایش” اکثر آمریکایی‌ها بود. واکنش، به گفته او، “در ذات پیشرفت نهفته است”.

“حقیقت این است که در هشت سالی که من زمام امور را در دست داشتم کشور بهتر از قبل شد. در آن هشت سال بچه‌ها – سیاه، سفید، لاتین، بومی – در کشوری بزرگ شدند که حضور یک شخص سیاه‌پوست در بالاترین منصب کشور امری عادی بود.”

اوباما امید زیادی به طرز فکر جوانترها درباره تفاوت و برابری دارد: “آن‌ها به چیزهایی که ما یادشان دادیم ولی شاید خودمان به آن‌ها اعتقاد نداشتیم، چیزهایی که معلمانشان یادشان دادند، اعتقاد دارند.”

او می‌گوید “مهم نیست که من در ژوهانسبورگ زندگی کنم، یا بوئنوس آیرس، یا هوشی‌مین. اگر با جوان‌ها صحبت کنید، همگی چنین برخوردی دارند. آن‌ها هیچ مشکلی با برخورد فرهنگ‌های مختلف ندارند. موسیقی، غذا، فیلم، کتاب و حرکات رقص جاهای دیگر برایشان عادی است.”

“به نظرم سوال این است که ما چطور می‌توانیم نهادهایی ایجاد کنیم که این روحیه جدید را منعکس کنند.” به عقیده او نهادهای فعلی ما در مردم احساس تردید و بی‌تعلقی ایجاد کرده‌اند. برای همین باید “نهادهای جدیدی ایجاد کنیم که نه تنها شامل همه این تفاوت‌ها باشند، بلکه پاسخ زندگی روزمره مردم را نیز بدهند.”

با این که آمریکا “پر از ایراد و تضاد” است، ایده آمریکا کاملا برای اوباما محتمل است. “تاریخ در امتداد یک خط مستقیم حرکت نمی‌کند – چپ و راست می‌رود و بلکه هم به عقب برمی‌گردد. شما اگر یک سیاه‌پوست آمریکایی بودید که درست بعد از جنگ داخلی زندگی می‌کرد، احتمالا خیلی خوش‌بین بودید. اما پانزده سال بعد بد‌بینی جایش را گرفته بود، چرا که جامعه واکنش مهیبی به پایان برده‌داری نشان داد.”

اما کارهای مخالفان برده‌داری، حامیان حق رای زنان، جنبش کارگری و، در این اواخر، جنبش دگرباشان نشان می‌دهد که “دموکراسی در آمریکا در یک سیر حرکتی مشخص و مداوم گروه‌های بیشتری را در خود جا می‌دهد.”

او می‌گوید “این یکی از موضوعات سرزمین موعود است. درخواست از جوانان برای استفاده از این خوش‌بینی محتاطانه که می‌شود دنیا را تغییر داد، اما شما هم باید بخشی از این تغییر باشید.”